Internet – alternatywne narracje
Przez pięć miesięcy dyskutowaliśmy z młodzieżą z czterech wielkopolskich szkół na temat Internetu w ramach projektu Alternatywny Internet okiem młodych. Prawie wszystkie młode osoby przyznały, że Internet jest nieodłączną, ważną częścią ich życia. Jednocześnie praktycznie wszyscy spotkali się w sieci z hejtem czy nieprawdziwymi lub zmanipulowanymi informacjami i scamami.
Bazując na własnych doświadczeniach młodzież żywo dyskutowała o tym jak sprawić, byśmy w sieci wszyscy czuli się dobrze i bezpiecznie, jak reagować na mowę nienawiści, jak weryfikować docierające do nas informacje oraz o tym, jak zachować zdrowy balans między życiem online i offline. W ramach każdego z czterech warsztatów tworzyła również alternatywne narracje na temat różnych aspektów Internetu.
Alternatywne narracje to przekazy proponujące odmienny sposób myślenia. Co ważne nie tylko krytykują zastaną rzeczywistość, ale dają pomysły na to jak ją zmienić i ulepszyć.
Poniżej prezentujemy wybrane narracje – kreatywne, plastyczne propozycje uczniów i uczennic na temat tego, jak wyobrażają sobie Internet otwarty, bezpieczny, przyjazny dla wszystkich jego użytkowniczek i użytkowników. Wykonane są one różnymi technikami – możemy zobaczyć plakaty, kolaże, „blackout poetry” czy mapy myśli.
Prace podzielone są tematycznie: w pierwszej kolejności prezentujemy wizje idealnego Internetu, następnie alternatywy dla mowy nienawiści w sieci oraz mapy myśli dotyczące weryfikacji informacji, by w końcu w formie podsumowania pokazać kilka rad, które młodzież uznała za kluczowe do dobrego korzystania z Internetu.
JAK MÓGŁBY WYGLĄDAĆ IDEALNY INTERNET?
Internet bez hejtu, bez treści homofobicznych i rasistowskich. Internet bez cyberprzemocy i bez oszustw. Internet pokazujący świat bardziej naturalny i realny. Internet oparty na szacunku do innych i pozbawiony wulgaryzmów. Internet z większą liczbą treści edukacyjnych. Internet darmowy i dostępny. Internet bez reklam, bez złośliwego oprogramowania i bez wirusów.
Projektując idealny Internet, młodzież myślała bardzo szeroko i brała pod uwagę bardzo rozmaite aspekty związane z korzystaniem z sieci.
Na prezentowanych obok plakatach możemy zobaczyć, co jest dla młodzieży ważne, na co zwracają szczególną uwagę spędzając czas w Internecie i co ich zdaniem wymaga zmiany.
INTERNET BEZ HEJTU
Mowa nienawiści jest w sieci wszechobecna. Wszyscy młodzi ludzie przyznali, że wielokrotnie spotkali się z nią przeglądając rozmaite treści w Internecie, część osób mowa nienawiści dotknęła bezpośrednio. Wszyscy byli zgodni, co do tego, że jest to jedno z najpowszechniejszych i jednocześnie najgroźniejszych, najbardziej negatywnych zjawisk w sieci.
Młodzież podkreślała, że ważne jest, by nie komentować, nie udostępniać, ani nie lajkować nienawistnych wpisów. Jednocześnie warto zgłaszać takie wpisy administratorom stron. Bardzo ważne jest również okazanie wsparcia hejtowane osobie, pokazanie jej, że nie jest sama.
W formie kolaży młodzież przedstawiła sposoby na przeciwstawienie się mowie nienawiści w sieci, pokazała związane z nią poważne zagrożenia, a także pokazała jak mógłby wyglądać Internet wolny od hejtu.
Blackout poetry to technika polegająca na wykreślaniu z tekstu słów czy całych zdań, w taki sposób, by słowa niewykreślone utworzyły przekaz o zupełnie innym znaczeniu. Młodzież, zwłaszcza ze szkół ponadpodstawowych chętnie sięgnęła po tę technikę łącząc ją z elementami kolażu– powstały prace humorystyczne, odwracające mowę nienawiści w przekazy absurdalne, ale i poetyckie czy nastawione na wsparcie, pokazujące kruchość osób narażonych na hejt.
PAMIĘTAJMY O WERYFIKACJI
Czytanie treści do końca, znaczek weryfikacji konta, krytyczne podejście do informacji, zwłaszcza tych reklamowych – młodzież w teorii wie, jak weryfikować treści w Internecie i jak chronić się przed dezinformacją. Po praktycznych ćwiczeniach na weryfikację realnych postów, zdjęć i artykułów znalezionych w sieci, każda z klas biorących udział w projekcie stworzyła wspólnymi siłami jedną mapę myśli, która kompleksowo podchodzi do tematu weryfikacji. Podzieleni na grupy wskazywali, czym są fake newsy, gdzie można je znaleźć i jakie zagrożenia niosą. Dawali konkretne wytyczne odnośnie tego jak weryfikować konta, teksty i zdjęcia. Na platformie prezentujemy siedem najciekawszych map myśli stworzonych przez młodzież.
BEZPIECZNY I PRZYJAZNY INTERNET TO PRZESTRZEŃ TWORZONA WSPÓLNIE
W ramach podsumowania wiedzy i kompetencji zdobytych podczas cyklu warsztatów młodzież stworzyła serię rad dotyczących tego jak korzystać z Internetu, by był on tą wymarzoną alternatywną przestrzenią, w której wszyscy są bezpieczni i dobrze traktowani.
Z jednej strony młodzież ma dużą świadomość tego, jak dbać o swoje bezpieczeństwo w sieci – tworząc silne hasła, korzystając z programów antywirusowych czy nie wchodząc w podejrzane linki. Wiele grup zwróciło również uwagę na to, że trzeba być dla siebie miłym, nie udostępniać hejtu. Pojawiły się również ważne komentarze o tym, jak ważne jest bycie offline,
Projekt jest finansowany w ramach Programu „Fundusz pomocowy dla organizacji pozarządowych oraz inicjatyw obywatelskich 2022-23”, utworzonego przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, realizowanego przez Fundację Edukacja dla Demokracji.
